Trở ngại khó nói trong “chuyện ấy” của những bệnh nhân ung thư

 

Ảnh minh họa

 

Tháng 8/2011, cô Kristen Howard (NewYork, Mỹ) rạng rỡ trong bộ váy cưới bước lên xe hoa về nhà chồng mà không hề biết rằng mình đang mang trong mình mầm mống của một căn bệnh cực kỳ nguy hiểm. Không lâu sau tuần trăng mật ngọt ngào, những khối u nhỏ bắt đầu xuất hiện trong cổ họng cô, gây lên những cơn đau rát và khó thở. Khi đi khám, bác sĩ kết luận đó là do amiđan bị nhiễm trùng. Điều trị mãi không khỏi, những khối u này thậm chí còn phát triển lớn hơn. Đến khi chúng khiến Howard không thể ăn được nữa, nói chuyện và hít thở cũng khó khăn thì người ta mới phát hiện ra rằng, đây là những khối u của căn bệnh ung thư hạch bạch huyết – một dạng ung thư máu khá phổ biến.

Do đã ở vào giai đoạn nguy hiểm, nên cô dâu trẻ này lập tức phải tiến hành biện pháp điều trị khá “nặng tay” trong chỉ định đối với bệnh nhân ung thư, đó là hóa trị. Chỉ trong vòng 5 tháng, cô đã phải trải qua tới sáu đợt truyền hóa chất. Hậu quả tất yếu mà ai cũng biết là tóc, lông mi, lông mày của Howard bị rụng sạch. Bù lại, các bác sĩ tuyên bố, cô đã thoát khỏi lưỡi hái tử thần. Với các bệnh nhân ung thư đã đến mức phải tiến hành hóa trị, cơ hội được sống này chỉ là 50/50 và Howard cảm thấy vô cùng sung sướng khi nằm trong số những người may mắn sống sót. Ngày ra viện, chồng cô đến đón với bó hoa tươi thắm trên tay, theo sau là đông đảo người thân, bạn bè. Họ đã tổ chức một bữa tiệc linh đình để ăn mừng và chào đón “người từ cõi chết trở về”.

Nhưng mọi chuyện không kết thúc có hậu một cách hoàn hảo như vậy. Khi nối lại “chuyện ấy” với chồng sau cả nửa năm trời phải “kiêng khem” vì mệt mỏi do tác dụng phụ của hóa chất, Howard đã phải chịu sự đau đớn khôn cùng. Cho rằng có lẽ do “để không” quá lâu nên “máy móc” chưa sẵn sàng “hoạt động” trở lại, cả hai kiên trì thực hiện đủ mọi phương thức “tái khởi động” một cách nhẹ nhàng nhất. Họ tiến hành khúc dạo đầu một cách chậm rãi, thậm chí nhờ cả tới sự trợ giúp của gel bôi trơn. Nhưng khi “lâm trận”, mọi chuyện vẫn tồi tệ. Howard vẫn luôn bị đau. Tồi tệ hơn nữa, cô chợt nhận thấy rằng cảm giác của mình khi “chiều chồng” cũng không còn được “phiêu” như trước nữa.

Một lần nữa, cả hai quay lại bệnh viện vì nỗi khổ tâm khó nói này. Đến lúc ấy, các bác sĩ từng điều trị cho cô mới thông báo rằng: đau khi quan hệ tình dục và suy giảm ham muốn, cảm xúc tình dục là tác dụng phụ mà bệnh nhân hóa trị nào cũng gặp phải. Y học hiện đại vẫn chưa tìm ra phương cách nào để tránh được điều này, và họ phải coi đó là cái giá phải trả cho tính mạng được cứu sống của mình. Quá bất ngờ trước thực tế nghiệt ngã, Howard gần như suy sụp. Cô đã quyết định… kiện các bác sĩ đã điều trị cho mình vì tội… không cho cô biết về việc sẽ phải nhịn sex suốt đời, nếu đồng ý hóa trị.

Dù đã tiếp nhận đơn khởi kiện do luật sư của Howard đệ trình, nhưng các thẩm phán NewYork đang rất bối rối chưa biết phân xử ra sao. Theo luật, bác sĩ phải tư vấn đầy đủ cho bệnh nhân trước khi tiến hành điều trị theo một phác đồ đặc biệt nào đó, hóa trị cũng vậy. Rõ ràng, Howard đã không được tư vấn đầy đủ theo quy định và các bác sĩ điều trị cho cô cũng thừa nhận điều này. Dù khung hình phạt cho “tai nạn nghề nghiệp” này cũng đã được luật pháp Mỹ quy định cụ thể, nhưng điều khiến các thẩm phán thành phố NewYork thấy khó xử lại là yêu cầu bồi thường của nạn nhân: cô không đòi bồi thường bằng tiền, mà chỉ khăng khăng bắt các bác sĩ phải…“phục hồi phong độ” cho mình như trước khi hóa trị. Khi tham vấn các nhà khoa học, những người cầm cân nảy mực này chỉ nhận được cái lắc đầu: Đó là một yêu cầu bồi thường quá khó, bởi hiện nay, vẫn chưa có cách nào lấy lại “vốn liếng” cho các bệnh nhân ung thư, một khi đã điều trị hóa chất hoặc xạ trị.

Cả trên phương diện pháp lý lẫn khoa học, vụ kiện chưa từng có tiền lệ này của Howard đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về hậu quả “ác nghiệt” mà các bệnh nhân ung thư phải đối mặt. Quyền lợi được sống một cuộc sống bình thường, khỏe mạnh sau điều trị, bao gồm cả sức khỏe tình dục của họ vẫn còn bị bỏ ngỏ. Luật pháp thì bối rối, y học thì bó tay. Phải chăng đây là cái giá phải trả cho việc “được sinh ra lần nữa”? Giáo sư Leslie Schover thuộc Đại học Trung tâm Ung thư Texas (Houston), một nhà tâm lý học lâm sàng đã thừa nhận “khoảng trống” trong y học này. Là người đã có kinh nghiệm theo đuổi nghiên cứu các vấn đề tình dục của bệnh nhân ung thư trong suốt 30 năm, ông tiết lộ rằng, trong điều trị ung thư bấy lâu nay, sex hoàn toàn không được lưu tâm. Tất cả các giáo trình, tài liệu về ung thư đều không nhắc đến vấn đề khả năng tình dục của bệnh nhân. Trên thực tế, cũng chưa từng có công trình nào, hội thảo khoa học nào bàn về việc này.

Đây quả là một thiếu sót nghiêm trọng bởi số người bị y học “lãng quên” như Howard trong thực tế là rất lớn. Chỉ tính riêng tại Mỹ, hiện đang có khoảng 13,7 triệu người đang sống sau khi đã trải qua điều trị ung thư, chủ yếu là hóa trị và xạ trị. Ước tính đến năm 2020, con số tương ứng sẽ tăng lên tới 18 triệu người. Theo giáo sư Schover, chỉ riêng ung thư vú, ung thư cổ tử cung và ung thư khoang xương chậu đã chiếm tới 2/3 các ca ung thư ở phụ nữ nước này. Ông cũng dự báo rằng, khoảng 50% trong số đó sẽ phải tiến hành các biện pháp điều trị “hạng nặng” như hóa trị hoặc xạ trị và khả năng gặp trục trặc về tình dục sau điều trị có thể coi là 100%. Ai cũng bị ảnh hưởng, chỉ khác nhau ở mức độ mà thôi. Đấy là chưa thống kê đến ung thư ở nam giới. Nếu cộng cả hai phái lại, thì số người đang phải sống “khổ sở” vì khó “yêu” do mặt trái của điều trị ung thư sẽ lên tới vài chục triệu người, một con số “khủng khiếp” với y học và xã hội.

Trong khi để giải quyết tận gốc vấn đề, rất cần có sự góp sức của các chuyên ngành khác như sản phụ khoa, nội – ngoại khoa, thần kinh học… Với thực trạng này, xem ra các bệnh nhân ung thư còn phải chấp nhận cái giá khá “chát” này trong một thời gian dài nữa.